Północno-wschodnia część Rynku Anklamskiego, Anklamer Markt, z kościołem Świętego Mikołaja, około 1930 roku

NOWE CENTRUM ANKLAM

JAK FENIKS Z POPIOŁU

Podczas II wojny światowej Anklam stało się celem nalotów, gdyż mieściła się tam fabryka samolotów Arado. 9 października 1943 roku bombowce 8 US Air Force po raz pierwszy zaatakowały hanzeatyckie miasto. Miedziane pokrycie wieży kościoła świętego Mikołaja zostało poważnie uszkodzone, a okna zniszczone przez fale uderzeniowe spadających bomb. W kwietniu 1945 roku wojna lądowa dotarła do Anklam. Kiedy 29 kwietnia Armia Czerwona zdobyła miasto, zostało ono ostrzelane przez oddziały niemieckie wycofujące się przez rzekę Pianę. Ostrzał artyleryjski, bombardowania lotnicze i podpalenia spowodowały pożogę o niszczących skutkach. Iglica wieży świętego Mikołaja zawaliła się na nawę, niszcząc sklepienia. Oprócz otaczających murów, ośmiokątnych filarów, łuków arkadowych, południowej dobudówki kaplicy i kilku elementów wyposażenia, kościół uległ całkowitemu zniszczeniu.

Ostseite des Anklamer Marktes, um 1900
Wschodnia strona Rynku Anklamskiego, Anklamer Markt, około 1900 roku
Ostseite des Marktes nach dem Bombenangriff am 09. Oktober 1943
Wschodnia strona rynku po zbombardowaniu 09 października 1943 roku
Anklam mit der Nikolaikirche nach Kriegsende, 1945
Anklam z kościołem świętego Mikołaja po zakończeniu wojny, 1945 rok

Kościół Świętego Mikołaja jako ruina wybijał się z centrum miasta Anklam od 1945 roku aż do lat 90-tych XX wieku. Od 1995 roku kościół stał się integralną częścią kompleksowych planów odbudowy i modernizacji miasta, obejmujących w szczególności wyburzenie budynków z wielkiej płyty z lat 70-tych i nowe zagospodarowanie zachodniej i wschodniej strony rynku, nawiązujące do form architektonicznych historycznej zabudowy. W ten sposób przyszłość kościoła świętego Mikołaja stała się również kwestią urbanistyczną. Jednocześnie za jego zachowaniem przemawiało obywatelskie zaangażowanie. Budynek został zabezpieczony i wykonana została więźba dachowa kościoła, dzięki czemu mógł być wykorzystywany jako przestrzeń wystawiennicza. W przyszłości odbudowana zostanie również iglica wieży do jej pierwotnej wysokości 103 metrów, a Muzeum Ottona Lilienthala przeniesione zostanie do nowego IKAREUM w atrakcyjnym miejscu w centrum Anklam - miasta Hanzy i Lilienthala.

Nikolaikirche, um 1950
Kościół Świętego Mikołaja, około 1950 roku
Zwei Planungsentwürfe des Anklamer Architekten Kurt Buchholz 1962 zum Aufbau und kirchlichen Umnutzung der Nikolaikirchruine, Quelle: LKAP Landeskirchliches Archiv Greifswald – Außenstelle Propstei Pasewalk
Dwa projekty planistyczne autorstwa anklamskiego architekta Kurta Buchholza z 1962 roku dotyczące rewitalizacji i adaptacji ruin kościoła świętego Mikołaja, źródło: LKAP Landeskirchliches Archiv Greifswald, Państwowe Archiwum Kościelne w Greifswaldzie, – Probostwo w Pasewalku
Nikolaikirche, um 1994
Kościół Świętego Mikołaja, około 1994 roku
Dachaufrichtung an der Nikolaikirche, 2010
W latach 90-tych XX wieku kościół świętego Mikołaja został objęty programem "Dobra kultury o znaczeniu ogólnokrajowym". W celu zabezpieczenia cennego obiektu nad nawą i chórem wzniesiono awaryjny dach. W 2010 roku kościół otrzymał nowy dach wykonany zgodnie z zasadami ochrony zabytków.Wykonanie dachu na kościele świętego Mikołaja, 2010 rok
Abriss des Zeilenbaus am Marktplatz
Rozbiórka zabudowy szeregowej na rynku

Nowa zabudowa po zachodniej i wschodniej stronie rynku, źródło: BIG Städtebau (w: Różnorodność w rozwoju miast, raport o aktualnym stanie za rok 2018, BMI)

Diplomarbeit „Wiedererweckung der Nikolaikirche und Ihrer Umgebung als Neuer Mitte in Anklam“
W ciągu swojej historii kościół świętego Mikołaja jako ruina był wielokrotnie obiektem, na którym studenci prowadzili prace zmierzające do jego rekonstrukcji, adaptacji i zmiany jego roli urbanistycznej w takim mieście jak Anklam. W 2000 roku Markus Mucke z Uniwersytetu Bauhaus w Weimarze przedstawił wysoko ocenioną pracę dyplomową pod tytułem: "Wskrzeszenie kościoła Mikołaja i jego otoczenia jako nowego centrum w Anklam". W 2013 roku Jürgen Rölle z Uniwersytetu w Biberbach w swojej pracy dyplomowej na wydziale architektury zajął się kulturową adaptacją kościoła świętego Mikołaja.
Projekt Ikareum
W 2007 roku powstał projekt Ikareum, zainspirowany licznymi i wieloletnimi dyskusjami na temat odbudowy i wykorzystania kościoła Świętego Mikołaja.Model pierwszego pomysłu Ikareum: Muzeum Lilienthala i dom kultury w kościele świętego Mikołaja